Nghiện rượu gây rất nhiều biến chứng lên quan đến nhiều chuyên nghành khác nhau, nhưng biến chứng thường gặp và gây nên những hậu quả trầm trọng là các biến chứng về bệnh thần kinh và tâm thần. Sau đây là những biến chứng gây hậu quả nặng nề hay gặp nhất.

1-Viêm đa rễ thần kinh do rượu.
Đây là bệnh viêm đa rễ thần kinh do hậu quả thiếu vitamin B1 thường gặp ở người nghiện rượu mạn tính liên quan đến tình trạng  dinh dưỡng kém. Các nguyên nhân dinh dưỡng kém ở người nghiện rượu mạn tính thì có nhiều đó là: sự mất cân bằng của chế độ ăn ví dụ như họ thường uống mà không ăn hay còn gọi là “uống rượu sếc”. Tiếp đến là các điều kiện kinh tế xà hội yếu kém của người nghiện rượu như đời sống điều kiện kinh tế khó khăn, kém hiểu biết, cẩu thả lơ là việc tự săn sóc…Và những người nghiện rượu thường bị các bệnh về hệ thống tiêu hoá làm cản trở sự hấp thu dinh dưỡng của họ như: viêm lợi dẫn đến rụng mất răng, viêm dạ dầy mãn tính, tiền sử mổ cắt dạ dầy, ỉa chẩy mạn tính …Tất cả các nguyên nhân này gây cản trở hấp thu vitamin B1 đây là yếu tố chính dẫn đến thoái hoá sợi trục thần kinh dần dần.

Khởi bệnh: thường âm ỷ với các biểu hiện như mệt mỏi khi đi bộ, hay bị chuột rút và đau bắp chân ban đêm. Các rối loạn này có thể hồi phục hoàn toàn khi điều trị sớm.

Giai đoạn bệnh toàn phát : đó là tình trạng viêm đa rễ thần kinh cảm giác vận động với các biểu hiện:
     -Suy giảm vận động thường gặp ở chi dưới, ở ngọn chi, cả hai bên với tính chất đối xứng. Sự suy giảm này thường ưu thế ở vùng trước ngoài cẳng chân đây là khu vực thần kinh chi phối động tác nhấc chân của bệnh nhân, thể hiện rõ nhất là khi đi bộ hay leo thang gác dẫn đến hiện tượng bàn chân rũ. Có trường hợp bệnh nhân đạp xe đạp rơi mất dép mà không biết. Chi dưới thường kèm theo các biểu hiện teo cơ rõ, mất phản xạ gân gót, thường bị chuột rút và đau cơ ban đêm.
     -Có hiện tượng tăng cảm giác da khi da tiếp xúc với khăn ga trải giường điều này trái ngược với các dấu hiệu khách quan khi khám là giảm cảm giác, thậm chí là mất cảm giác nông và sâu theo sơ đồ mất cảm giác kiểu đi bít tất ở chi dưới. Các triệu chứng đau sẽ tăng lên khi ấn vào đường đi của dây thần kinh và khi ấn vào các khối cơ lớn.
    -Các rối loạn dinh dưỡng thường gặp là khô da, bong tróc da, rụng lông, móng chân có nhiều khía và dễ gẫy…

Ngoài các biểu hiện về thần kinh như đã mô tả ta còn thấy có nhiều biểu hiện cho thấy bệnh nhân nghiện rượu như hơi thở có mùi rượu, giãn mao mạch vùng mũi má, đỏ da gà vùng cổ ngực…

2-Bệnh não Gayet - Wernick.

• Các rối loạn tâm thần: thường là các rối loạn ý thức kiểu lú lẫn mê mộng, mê sảng xen lẫn với các giai đoạn bất động sững sờ hay kích động do ảo giác thị giác chi phối. Bệnh nhân thường không nhận ra xung quanh, lầm lẫn người này với người khác, không biết mình đang ở đâu, có khi còn không biết mình là ai…

Các rối loạn về thần kinh ở đây ta gặp tam chứng điển hình là :

• Rối loạn vận động mắt với các biểu hiện như liệt vận động mắt cả 2 bên đi kèm hiện tượng giả giật nhãn cầu, bệnh nhân mất vận động nhãn cầu sang ngang 2 bên hay vận động nhãn cầu theo chiều dọc. Đặc biệt bệnh nhân có hiện nhắm mắt vào nhưng không mở được mắt ra do liệt thần kinh số 6 nên mỗi khi muốn mở mắt bệnh nhân lại phải lấy tay vén mi lên mới mở mắt ra được làm cho sinh hoạt rất bất tiện, ở đây ta cần phân biệt với hiện tượng liệt mi mắt trong bệnh nhược cơ. Ngoài ra còn có hiện tượng viêm thị thần kinh hậu nhãn cầu và viêm gai thị khi soi đáy mắt.
• Hiện tượng tăng trương lực cơ giống như rối loạn ngoại tháp gặp trong bệnh Parkinson hay do tác dụng phụ của thuốc an thần kinh. Hiện tượng này làm cho bệnh nhân bị cứng cơ, vận động chậm chạp đi lại mất thăng bằng rất dễ ngã, cứng hàm làm cho bênh nhân nhai nuốt khó chẩy rớt dãi do không nuốt được nước bọt
• Rối loạn dáng đi, đi lại khó khăn dáng đi chậm chạp cứng đờ dễ ngã do mất thăng bằng và phối hợp vận động
• Các dấu hiệu cơ thể chung: nhịp tim nhanh, hạ huyết áp dễ gây truỵ mạch, sốt, ra nhiều mồ hôi, rối loạn hô hấp rối loạn nước điện giải, điện não bất thường
• Về  xét nghiệm : tăng Acid pyruvic máu, giảm Protit máu…

3- Hội chứng Korsakoff
Quên thường là thuận chiều (quên về sau) đây là quên do qua trình bảo tồn trí nhớ bị thương tổn, bệnh nhân thường quên dần dần bắt đầu là là quên ngày tháng, sau đó là không thể giữ lại bất kì một kỉ niệm nào. Trí nhớ tức thì vẫn còn bệnh nhân vẫn có thể nhắc lại ngay nhưng một lúc sau thì quên. Các kỉ niệm cũ bệnh nhân còn nhớ tốt.

Bịa chuyện: bù vào việc quên bệnh nhân thường kể bịa các câu chuyện khá là lô gíc và có liên quan và điều này có thể che dấu sự suy giảm trí nhớ. Các biểu hiện này thường rất kín đáo chỉ khi hỏi kĩ mới phát hiện ra.

Hiện tượng nhớ nhầm: bệnh nhân có hiện tượng nhận nhầm, các kỉ niệm sai lệch điều này thường phối hợp với bịa chuyện  gây ra hiện tượng “hoang tưởng về trí nhớ”. Bệnh nhân thường thay đổi tính cách, trở nên cáu bẳn, cảm xúc không ổn định, có khi vô tâm, thờ ơ bàng quan hay tăng cảm xúc, dễ lo âu hay biểu hiện loạn khí sắc như khoái cảm ngây ngô.

Viêm rề thần kinh cảm giác vận động kèm teo cơ như đã nói ở trên

Rối loạn định hướng thời gian có hiện tượng lầm tưởng thời gian lùi lại trong quá khứ, định hướng không gian ít bị ảnh hưởng

Điều trị: Về nguyên tắc những điều không thể thiếu được đó là: Cai rượu và ngừng  nhiễm độc rượu.Bồi phụ nước điện giải và điều trị rối loạn dinh dưỡng.

Cụ thể: điều trị tấn công thường dùng đường tĩnh mạch vì ở đây bệnh nhân thường có     các rối loạn hấp thu qua đường tiêu hoá như đa nói ở trên.

Nói chung là dùng vitamin B1 liều cao hoặc các thuốc vitamin nhóm B tổng hợp như Bcomplex hay Becozym dùng đường tiêm trong khoảng 2 tuần sau chuyển sang đường uống.

Vận động trị liệu điều trị các di chứng của viêm đa rễ thần kinh như co cơ, rối loạn dinh dưỡng teo cơ…

BS Lê Đào Nghĩa

Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương sẽ tiếp thêm sức mạnh cho những người nghiện CÓ QUYẾT TÂM cai. Gọi ngay 043. 6275762 để tìm ra giải pháp tốt nhất cho vấn đề của bạn!